Giuseppe Garibaldi (1807-1882) - Komesina Italia, fouvalega, faipule ma tusitala. National Hero o Italia.
E tele tala mananaia i le talaaga o Garibaldi, lea o le a tatou talanoa ai i lenei tusitusiga.
O lea la, ae e te leʻi i ai o se talaaga puʻupuʻu o Giuseppe Garibaldi.
Talaaga o Garibaldi
Giuseppe Garibaldi na fanau ia Iulai 4, 1807 i le taulaga Farani o Nice. Sa ola aʻe o ia i le aiga o le kapeteni o se tamai vaa o Domenico Garibaldi ma lona toʻalua o Maria Rosa Nicoletta Raimondi, o se sa faamaoni i le Katoliko.
Tamaititi ma talavou
A o laʻititi, sa aʻoaʻo Giuseppe faitau ma tusitusi ma faifeʻau e toʻa 2, e pei ona miti lona tina o le a avea lana tama tama aʻoga seminare i le lumanaʻi. Peitaʻi, e leai se manaʻo o le tamaititi e faʻafesoʻotaʻi lona olaga ma lotu.
Nai lo lena, Garibaldi miti o le avea o se tagata faimalaga. Ina ua alu i le aʻoga, na te leʻi fiafia i ana aʻoaʻoga. Peitai, talu ai o ia o se tamaitiiti fiailoa, na ia fiafia i galuega a le tele o tusitala, aofia ai Dante, Petrarch, Machiavelli, Walter Scott, Byron, Homer ma isi vasega masani.
I se faʻaopopoga, Giuseppe faʻaalia lona fiafia tele i talaʻaga a le militeri. Na fiafia o ia e aʻoaʻo e uiga i taʻitaʻi taʻutaʻua ma mea na latou ausia. Na ia tautala Italia, Farani, Igilisi ma Sipaniolo. Na ia taumafai foʻi e faʻatulaga ana solo muamua.
Aʻo talavou, Garibaldi sa tautua o se tamaititi tamaititi i luga o vaʻa faʻatau. I le aluga o taimi, na ia tulaʻi ai i le tulaga o kapeteni o le fai pisinisi o le sami. O le aliʻi e alofa tele i le sami ma e leʻi toe salamo ona o lona fesoʻotaʻiga i lona olaga ma le sami elemeni.
Militeli matata ma polokiki
I le 1833 sa auai Giuseppe i le sosaiete a Talavou Italia. Na ia faatonuina tagata e fouvale i Genoa, ma ua ita ai le malo. Na tatau ona ia tuua le atunuʻu ma lafi i lalo o le igoa igoa i Tunisia ona sosoʻo ai lea i Marseille.
Ina ua maeʻa le 2 tausaga, sa alu loa Garibaldi i luga o le vaʻa i Pasila. I le tumutumuga o taua i le Republic of Rio Grande, sa masani ona ia ulufale ai i vaatau. Na faatonuina e le kapeteni ia flotilla o Peresitene Bento Gonsalvis ma maua ai le lauiloa tele i le lautele o Amerika i Saute.
I le 1842, Giuseppe, faʻatasi ai ma tagata tutusa manatu, avea ma legionnaire o Iurukuei, ma auai malosi i le puipuiga o le setete. Ina ua maeʻa le toe fuataʻiga a Pope Pius IX, na filifili le taʻitaʻiʻau e folau i Roma, ma lona talitonuga e manaʻomia e Italia le fesoasoani.
I le vaitaimi 1848-1849. o le Italia Revolution na vevesi, sosoo ai ma le Austro-Italia Taua. Na vave faaputuputu e Garibaldi se vaega o tagata lotonuu na latou faamoemoe e fai faasaga i le au Austrians.
O gaioiga a taʻitaʻi lotu Katoliko na faamalosia ai Giuseppe e toe mafaufau i ona talitonuga faapolokiki. O lenei mea na mafua ai le mea moni na ia faatulagaina se osofaiga i Roma, folafolaina se malo malo. E leʻi umi ae avea o ia ma toa o le atunuʻu mo Italia.
Mulimuli ane, i le ogatotonu o le 1848, na ave ai e le Pope le pule i ona lava lima, o se iʻuga na sosola ese ai Garibaldi i le itu i Matu. Peitaʻi, e leʻi tuʻulafoaʻia e le au teteʻe le manatu o le faʻaauauina o le tetee.
I le sefulu tausaga mulimuli ane ai, na amata ai le taua mo le tuʻufaʻatasia o Italia, lea na tau ai Giuseppe i le tulaga o le taʻitaʻi au o le au fitafita o atumotu a Sardinia. E fiaselau tagata osofaʻi na fasiotia i lalo o lana pule. O le mea na tupu, na avea Milan ma Lombardy ma vaega o le Sardinian Kingdom, ma Garibaldi na mulimuli ane filifilia i le palemene.
I le 1860, i se fonotaga a le palemene, na teena ai e se tamaloa le tofi sui ma le tulaga aoao, faʻamatalaina o Cavour na mafua ai ona avea o ia ma tagata ese mo Roma. E leʻi umi ae avea o ia ma pule o Sisila, lea sa le manaʻo e avea ma vaega o le atunuʻu.
O se mea moni manaia ina ua maeʻa manuʻa i le taua i Aspromot, na faasaoina e le fomai tipitipi Rusia o Nikolai Pirogov le ola o Giuseppe. Na taumafai pea fitafita a Garibaldi e nofoia Roma, peitaʻi o nei taumafaiga uma e leʻi manuia.
I le iʻuga, na puʻeina faʻapagota le taʻitaʻiʻau ma faaaunuua i le motu o Caprera. I le taimi o lona tafeaga, na ia tusia ai tusi i ana paaga, ma ia tusia foi nisi o tusitusiga i le autu o le saolotoga o taua. O le sili ona lauiloa o le tala ia Clelia, poʻo le Malo o Ositaulaga.
I le faagasologa o le fetauaiga a le militeri i le va o le setete Siamani ma Farani, na faasaoloto ai Giuseppe, mulimuli ane na auai o ia i le vaegaau a Napoleon III. Fai mai tagata o le vaitaimi, o Garibaldi, sa latou tau ma le lototetele faasaga i tagata Siamani, lea na avea ma taʻutaʻua e tagata maualuluga.
O se mea moni manaia e le gata o tagatanuu, ae faʻapea foi ma le au teteʻe, na latou talanoa e faʻatatau ia Giuseppe ma le faʻaaloalo. I le fonotaga a le Fono Tele a le Atunuʻu, na taʻua ai e le tusitala Farani o Victor Hugo, mea nei: "... mai taʻitaʻi aoao uma na tau i le itu a Farani, naʻo ia lava e leʻi faiaina."
Garibaldi faʻamavae mai le tofi sui, faʻapea foi ma le faʻatonuga e taʻitaʻia le ami. Mulimuli ane, na toe ofoina atu foi ia te ia le sui sui, ae na toe teena foi e le taitaiau lenei ofa. Ae maise lava, na ia taʻua o le a pei o se "exotic plant" i le palemene.
Ina ua maua le penisiona tele ia Giuseppe, na ia teʻena foi, ae mulimuli ane suia lona mafaufau, a o feagai o ia ma faigata ogaoga tautupe. I le taimi lava e tasi, na ia foaʻiina tele tupe i le alofa mama.
Olaga patino
O le muamua faletua o le tetee o Anna Maria di Jesús Ribeira, o le na ia feiloai i Pasila. I lenei faʻaipoipoga, e toʻa 2 teine na fananau mai - Teresa ma Rosa, ma tama e toʻa 2 - o Menotti ma Riccioti. Na auai foi Anna i taua faasaga ia Roma, mulimuli ane ua oti i le malalia.
Ina ua maeʻa, na faʻaipoipo Garibaldi ia Giuseppina Raimondi, peitaʻi o lenei iuni na faʻaleaogaina i le 19 tausaga mulimuli ane. O le faʻateʻaina o lona toʻalua, na alu ai ia Francesca Armosino, ma vaʻaia se tama ma teine na fananau ae leʻi faia le faʻaipoipoga.
O Giuseppe sa i ai sona afafine e le tusa ai, Anna Maria, saunia e Battistina Ravello. Na maliu o ia i le 16 o ona tausaga mai le fiva iva. Fai mai le tusitala a Garibaldi, sa iai se faiā ma le au faipule o Paolina Pepoli ma Emma Roberts, faapea foi ma le tetee o Jesse White.
E fiailoa lava le masani ona tuʻuina atu e le tusitala o Ellis Melena fesoasoani tau tupe i le taʻitaʻi, e pei ona molimauina e talafaʻasolopito o loʻo totoe. E talitonuina o Giuseppe ose sui o le fale talimalo Masoni, o ia sa pule ai i le "Great East of Italia".
Oti
E lei leva ona maliu, ae o le tagata maʻi tigaina o Garibaldi, na ia faia se malaga manumalo i Sisila, lea na toe faamaonia ai foi lona lauiloa i tagata Italia masani.
Na maliu Giuseppe Garibaldi ia Iuni 2, 1882 i le 74 o ona tausaga. O lana fafine ua oti lana tane ma lana fanau laiti na ave i ai le alauni e 10,000 lire e le malo.
Garibaldi Ata