.wpb_animate_when_almost_visible { opacity: 1; }
  • Mea Moni
  • Manaia
  • Talafaʻasolopito
  • Vaaiga
  • Tele
  • Mea Moni
  • Manaia
  • Talafaʻasolopito
  • Vaaiga
Mea moni e le masani ai

John Wycliffe

John Wycliffe (Wyclif) (c. 1320 poʻo le 1324 - 1384) - Faifeʻau Igilisi, polofesa i le Iunivesite o Oxford ma o ia na faavaeina le aʻoaʻoga a Wycliffe, o latou aitia na aʻafia ai le Lollard lauiloa.

O le toe fuataʻiga ma le muamua o le Porotesano, e masani ona taʻua o le "fetu o le taeao o le Toe Fuataʻiga", o ia na faataatiaina faavae mo aitia o le taimi o le Toe Fuataʻiga i Europa.

O Wycliffe o le muamua faaliliuina o le Tusi Paia i le Middle English. Tusitala o le tele o galuega e fesoʻotaʻi ma mafaufauga ma filosofia. O tusitusiga faafaifeau a Wycliffe na faasalaina e le Ekalesia Katoliko ma, o se iuga, na amanaʻia o ni aʻoaʻoga sese.

E tele tala mananaia i le talaʻaga a Wycliffe, lea o le a matou faʻamatalaina atu i lenei tusitusiga.

O lea la, o se tala puʻupuʻu lenei a John Wycliffe.

Talaʻaga a Wycliffe

Na soifua mai John Wycliffe ile amataga ole 1320-1324 ile Igilisi Yorkshire. Na ola aʻe o ia ma sa ola aʻe i le aiga o se tamaloa mativa. E fia iloa na maua e le aiga le latou faaiʻu e faʻaaloalogia ai le nuʻu o Wycliffe-on-Tees.

Tamaititi ma talavou

I le 16 o ona tausaga, na avea ai o ia ma tama aʻoga i le Iunivesite o Oxford, lea na iʻu ina maua ai lona faʻailoga i le Atua. Ina ua maeʻa ona avea ma aʻoaʻoina aʻoaʻoina, na ia nofo pea e aʻoaʻo i lana iunivesite lava ia.

I le 1360, na tuʻuina atu ia John Wycliffe le tofiga o le Master (ulu) o Balliol College o lea lava faʻapotopotoga. I lenei taimi o lona talaaga, na ia auai i tusitusiga, faʻaalia le fiafia i le fisiki, matematika, mafuaaga, fetu ma isi saienisi.

Na amata ona fiafia le tamaloa i mataupu tau lotu ina ua maeʻa feutanaiga ma le sui faalemalo o Pope Gregory XI i le 1374. Na faitioina e Uikilifi le faaaoga sese o le paoa i Egelani e le ekalesia. E taua le maitauina o le Egelani Peretania na le fiafia i le faʻalagolago i le pule faapope, lea na au ma Farani i le taimi o le selau tausaga Taua.

I tausaga mulimuli ane o lana talaaga o le soifuaga, sa atili ai ona tausisi Ioane i le lotu Katoliko, ona o lo latou matapeʻapeʻa ma le fiafia i tupe. Na ia lagolagoina lona tulaga i mau mai le Tusi Paia.

Ae maise lava, na taʻua e Wycliffe, e leai ni meatotino a Iesu poʻo isi foi e mulimuli ia te ia, ma e leʻi auai foi i mea faapolokiki. O nei mea uma sa le mafai ona le amanaʻiaina. I le 1377, na aumaia ai e le epikopo i Lonetona le faamasinoga i luma o le faamasinoga, ona o moliaga o le tetee tetee faapope.

Na faasaoina Wycliffe e ala i le fautua a le Duke ma le pule o le fanua John o Gaunt, o le na amata ona puipuia malosi o ia i luma o faamasino. O le iuga, o lenei mea na mafua ai le le mautonu ma le malepelepe o le faamasinoga.

O le tausaga na sosoʻo ai, na avatua ai e le Pope le povi poʻa na taʻusalaina ai manatu o le Peretania, peitaʻi i taumafaiga a le maota tupu ma le Iunivesite o Oxford, na mafai ai e John ona aloese mai le puʻeina ona o ona talitonuga. O le maliu ai o Kelekolio XI ma le fevaevaeaʻiga faapope na mulimuli mai ai, na faasaoina ai le tagata mai sauaga na mulimuli ane ai.

Ina ua maeʻa le fouvalega a le aufaifaatoaga i le 1381, na faamuta ai loa le lagolago mai o isi auauna ma isi tagata maualuluga ia Uikilifi. O lenei mea na mafua ai se taufaamatau matautia tautau lona ola.

I lalo o omiga mai le aufailotu a le Katoliko, na amanaʻia ai e le aufaifeʻau o Oxford le mataupu e 12 a Ioane, o ni aʻoaʻoga sese. O le iʻuga, na faʻateʻaina le tusitala o tesis ma ana paʻaga mai le iunivesite ma e leʻi umi ae faʻateʻaina o latou igoa.

Ina ua maeʻa lena, sa tatau ona lafi Wycliffe i taimi uma mai sauaga a tagata Katoliko. Ina ua uma ona nofo i Lutterworth, sa ia tuutoina atu lona olaga i le faaliliuina o le Tusi Paia i le Igilisi. Ona ia tusia lea o lana galuega autu "Trialogue", lea na ia faʻaalia ai ana ia lava manatu faʻatulaʻi.

Manatu autu

I le 1376, na amata faitioina ai ma le faitio e John Wycliffe gaioiga a le Ekalesia Katoliko, i le lauga atu i Oxford. Na ia finau e naʻo le amiotonu e mafai ona avatua le aia i le umiaina ma meatotino.

I le isi itu, e le mafai e faifeau amioletonu ona i ai sea aia, o lona uiga o faaiuga uma e tatau ona sau saʻo mai pulega faalelalolagi.

E le gata i lea, na taʻua foi e Ioane, o le i ai lava o meatotino i le pule faapope, o loʻo taua ai lona manaʻoga agasala, talu ai e leʻi pule ia Keriso ma ona soʻo, ae i se isi itu, na manaʻomia lava le mauaina o mea e sili ona manaʻomia, ma tufatufa atu isi mea i tagata matitiva.

O nei antipope faamatalaga mafua ai se afa o le toʻasa i totonu o taʻitaʻi lotu uma, sei vagana ai le le lelei oka. Na faitio Wycliffe i le tagi a le Katoliko e ao ni lafoga mai Egelani ma puipuia le aia a le tupu e faoa faamalosi meatotino a le ekalesia. I lenei itu, o le tele o ona aitia na taliaina lelei e le maota tupu.

I se faʻaopopoga i lenei mea, na teʻena e John Wycliffe aʻoaʻoga ma tu ma aga a le Katoliko.

  1. le aʻoaʻoga o purgatory;
  2. faʻatauina atu o indulgences (tuusaunoa mai faʻasalaga mo agasala);
  3. o le faʻamanatuga o faʻamanuiaga;
  4. taʻutaʻu atu i se faifeau (uunai ia salamo saʻo i luma o le Atua);
  5. o le faʻamanatuga o transubstantiation (o le talitonuga o le areto ma le uaina i le faʻagasologa o le faʻateleina moni liliu i le tino ma le toto o Iesu Keriso).

Na finau Wycliffe, o soʻo se tagata e tuʻusaʻo (e aunoa ma le fesoasoani a le ekalesia) e fesoʻotaʻi ma le Silisili Ese. Ae ina ia avea lenei sootaga e sili ona malosi, na ia talosagaina le faaliliuina o le Tusi Paia mai Latina i gagana eseese ina ia mafai e tagata ona faitau ia latou lava tusi ma atiina ae la latou sootaga ma le Foafoa.

I le tele o tausaga o lona talaaga, na tusia ai e John Wycliffe le tele o galuega faʻalelotu na ia tusia ai o le tupu o le kovana o le Silisili Ese, o le mea lea o epikopo e tatau ona i lalo ifo o le tupu.

Ina ua pa le Great Western Schism i le 1378, na amata loa ona faʻailoa e le toe fuataʻiina le Pope ma le Anetikeriso. Fai mai Ioane o le taliaina o le meaalofa o Constantine na avea uma ai ma pope mulimuli ane. I le taimi e tasi, sa ia unaʻia tagata uma e tutusa o latou manatu e ave le faaliliuga o le Tusi Paia i le Igilisi. I tausaga mulimuli ane, na ia faaliliuina atoa le Tusi Paia mai Latina i le Igilisi.

Ina ua maeʻa na faamatalaga "taufaasese", na atili ai foi ona osofaia e le ekalesia Uikilifi. E le gata i lea, na faʻamalosia e le Katoliko se vaega toʻaitiiti o ona soʻo e teteʻe i manatu o le faifeʻau.

Peitai, e oʻo mai i lena taimi, o aʻoaʻoga a John Wycliffe ua salalau i talaatu o tuaoi o le taulaga ma na faasaoina ona o taumafaiga a Lolard loto filigā, ae leaga le aʻotauina. I le auala, sa feoaʻi solo le au failotu Lollards o ni faifeau e masani ona taʻua o "faifeau matitiva" aua e fai o latou ofu faigofie, savavali e leai ni seevae, ma leai ni a latou meatotino

Sa matua sauaina foi le au Lollards, ae sa faaauau pea ona latou auai i mea tau aʻoga. O le mananaʻo i Tusitusiga Paia e paʻi atu i loto o tagata lautele, sa latou femalagaaʻi solo i Egelani i vae, ma talaʻi atu io latou tagatanuu.

E masani ona faitau e le Lollards ni vaega o le Tusi a Wycliffe i tagata ma tuʻu iai kopi tusitusi ia latou. O aʻoaʻoga a le Igilisi na amata ona salalau lautele i tagata lautele i le atunuu atoa o Europa.

O ona manatu sa sili ona lauiloa i le Czech Republic, lea na ave ai e le faifeau-toefaafouga Jan Hus ma ana au - o le Hussites. I le 1415, e ala i le faʻaiʻuga a le Fono a Constance, na folafolaina ai loa o Wycliffe ma Huss o ni aʻoaʻoga sese, ma o le iʻuga na susunuina ai le vaega lea.

Oti

Na maliu John Wycliffe i le stroke i le Tesema 31, 1384. Ile 44 tausaga mulimuli ane ai, ile faaiuga a le Katedral of Constance, na toe eli ese ai toega o Wycliffe mai le eleele ma susunuina. O Wycliffe e faʻaigoa ia Wycliffe Bible Translations, faʻavae i le 1942 ma faʻapitoa mo le faʻaliliuga o le Tusi Paia.

Wycliffe Ata

Maimoa le vitio: Moments in History. John Wycliffe (Mae 2025).

Mataupu Talu

Konstantin Chernenko

Mataupu O Sosoo Mai

20 mea moni ma tala e uiga i solofanua: mataʻutia mataina, Napoleon's troika ma le auai i le fausiaina o tifaga

Mataupu E Fesootai I Ai

100 mea malie e uiga i homoni

100 mea malie e uiga i homoni

2020
Mea manaia e uiga i le ninja

Mea manaia e uiga i le ninja

2020
Olga Orlova

Olga Orlova

2020
Peter Halperin

Peter Halperin

2020
O le a le luitau

O le a le luitau

2020
O le a le pisinisi atinaʻe

O le a le pisinisi atinaʻe

2020

Tuua Lau Faamatalaga


Mataupu Manaia
Alexander Povetkin

Alexander Povetkin

2020
Ua feoti aitu taulaga o Lusia

Ua feoti aitu taulaga o Lusia

2020
100 mea moni e uiga i Europa

100 mea moni e uiga i Europa

2020

Vaega Lauiloa

  • Mea Moni
  • Manaia
  • Talafaʻasolopito
  • Vaaiga

E Tusa O Le Tatou

Mea moni e le masani ai

Faasoa Atu I Lau Uo

Copyright 2025 \ Mea moni e le masani ai

  • Mea Moni
  • Manaia
  • Talafaʻasolopito
  • Vaaiga

© 2025 https://kuzminykh.org - Mea moni e le masani ai