O Hagia Sophia o le maota tapuaʻi lea o lotu e lua i le lalolagi ma o se tasi o fale sili ona matagofie i luga o le tatou paneta. Mo le sefululima seneturi, Hagia Sophia o le autu faʻasao o lua sili malo - Byzantine ma Ottoman, na uia faigata faʻafitauli o lo latou talaʻaga. I le mauaina ai o le tulaga o se falemataaga i le 1935, na avea ma se faʻailoga o se Turkey fou na amata i luga o le poto salalau ala o atinae.
Le talaʻaga o le foafoaina o Hagia Sophia
I le seneturi IV A.D. u o le tupu sili Constantine fausiaina se basilica Kerisiano i luga o le tulaga o le maketi sikuea. I ni tausaga mulimuli ane, o lenei fale na faʻaleagaina e le afi. I le nofoaga na mu ai le afi, na faʻatutuina ai le basilica lona lua, lea na oʻo foʻi i ai le mea lava e tasi. I le 532, na amata ai e le tupu o Justinian le fausiaina o se malumalu tele, tutusa ma le le iloa e tagata, ina ia viia ai le suafa o le Aliʻi e faʻavavau.
O tusiata sili ona lelei o lena taimi na vaʻaia le sefulu afe tagata faigaluega. Maamora, auro, nifo elefane mo le teuteuga o le Hagia Sophia na aumaia mai itu uma o le malo. Na maeʻa le fausiaina i se taimi puʻupuʻu, ma i le lima tausaga mulimuli ane, i le 537, na faʻapaia ai le maota e le Peteriaka o Constantinople.
Mulimuli ane, na mafatia Hagia Sophia i le tele o mafuʻe - o le muamua na tupu i se taimi puʻupuʻu ina ua maeʻa le fausiaina ma mafua ai le matua faʻaleagaina. I le 989, o se mafuie na taitai atu ai i le paʻu o le tumutumu o le falesa, lea na vave toe faaleleia.
Mosque o lotu e lua
Mo le sili atu 900 tausaga, Hagia Sophia o le autu aulotu Kerisiano o le Byzantine Emepaea. O iinei i le 1054 na tutupu ai mea na vavaeina ai le lotu i le Orthodox ma le Katoliko.
Mai le 1209 i le 1261, o le maota autu o Kerisiano Orthodox sa i ai i le malosiaga o le au a le au Katoliko Katoliko, o e na gaoia ma ave i Italia le tele o relics na teuina iinei.
I le aso 28 o Me, 1453, o le sauniga faʻa-kerisiano mulimuli i le talafaʻasolopito o le Hagia Sophia na faia iinei, ma o le aso na sosoʻo ai na pa'ū Constantinople i lalo o le pa o le 'autau a Sultan Mehmed II, ma na avea le malumalu ma mosque i lana faʻatonuga.
Ma na o le XX seneturi, ina ua faʻaiuina le faʻaiuga a Ataturk, Hagia Sophia e avea ma falemataaga, na toe faʻaleleia le paleni.
Matou te fautuaina oe e faitau e uiga i le Kazan Cathedral.
Hagia Sophia o se faʻavae lotu tulaga ese, lea frescoes faʻaalia kerisiano Au Paia i autafa ma suras mai le Koran tusia i luga o lapoʻuloʻu uliuli, ma minarets siomia le fale, fausiaina i le faiga masani o Byzantine falesa.
Tusiata fale ma teuteuga i totonu
Leai se ata e tasi e faʻamatalaina le silisili ese ma le manaia aulelei o Hagia Sophia. Ae o le fale nei e ese mai le uluaʻi fausiaina: o le maota na toe fausiaina sili atu ma le tasi, ma i le vaitaimi a Mosalemi e tele fale ma le fa minaret na faʻaopoopoina i le fale autu.
O le uluaʻi vaʻaiga o le malumalu na tutusa lelei ma canons o le Byzantine style. Totonu o le malumalu e ofoofogia le sili atu nai lo fafo. O le tetele dome system aofia ai se lapoʻa tele oʻo atu i luga o 55 mita i le maualuga ma nisi hemispherical faʻalo. O autafa o autafa e vavae ese mai le ogatotonu auala i malachite ma porphyry koluma aveina mai le pagan malumalu o anamua taulaga.
E tele frescoes ma mosaics ofoofogia na faasaoina mai Byzantine teuteu e oo mai i le aso. I le gasologa o tausaga na i ai le faletapoto iinei, o puipui na ufiufiina i le sima, ma o lona mafiafia vaega na faʻasaoina nei mea sili ona matagofie e oʻo mai i le aso. A tilotilo atu ia i latou, e mafai e se tasi ona mafaufau po o le a le matagofie o le teuteuga sa i ai i taimi sili ona lelei. Suiga i le vaitaimi o Ottoman, ese mai minarets, aofia ai le mihrab, le maamora minbar ma le sili teuteuina o le pusa a Sultan.
Manatu Moni
- E feteʻenaʻi ma talitonuga taatele, o le malumalu e le o faʻaigoaina i le igoa o Saint Sophia, ae e faʻapitoa mo le Poto o le Atua ("Sophia" o lona uiga o le "poto" i le gagana Eleni).
- E tele mausoleums o sultans ma a latou ava o loʻo tu i le teritori o Hagia Sophia. Faʻatasi ai ma i latou o loʻo tanu i tuʻugamau, e tele tamaiti na avea ma tagata afaina i le tauiviga mataʻutia mo le soloaʻiga o le nofoalii, lea sa masani ai mo na taimi.
- E talitonuina o le Shroud of Turin na teuina i le Sophia Cathedral seʻia oo i le veteina o le malumalu i le seneturi lona 13.
Faʻamatalaga aoga: faʻafefea ona e alu i le falemataaga
Hagia Sophia o loʻo tu i le itumalo matua o Istanbul, lea e tele nofoaga faʻasolopito - Blue Mosque, Cistern, Topkapi. Lenei o le sili taua fale i le taulaga, ma e le gata i le atunuʻu o Istanbul, ae o soʻo se turisi o le a taʻu atu ia te oe pe faʻafefea ona e alu i le falemataaga. E mafai ona e taunuʻu i ai i femalagaiga lautele i luga o le laina nofoaafi T1 (taofi o le Sultanahmet).
O le fale mataaga e matala mai le 9:00 i le 19:00, ma mai ia Oketopa 25 e oʻo ia Aperila 14 - seʻia oʻo i le 17:00. Aso Gafua o se aso malolo. E i ai lava le umi umi faʻasologa i le ofisa tiketi, o lea e tatau ai ona e sau muamua, aemaise lava i le afiafi: faʻatau pepa faʻamuta le itula ae leʻi tapunia. Oe mafai faʻatau se i-pepa i luga o le 'upega tafaʻilagi aloaia a Hagia Sophia. E 40 lita le tau o le faitotoʻa.