O le igoa o Alesana le Sili ua leva ona avea ma igoa aiga i le tulaga o talanoaga e uiga i le taua o taua. O le pule Maketonia, o ia i totonu o le tele o tausaga na mafai ona ia faatoilaloina toeititi lava afa o le lalolagi lauiloa i lena taimi, ua saʻo aloaia o le sili taitai militeri i le talafaasolopito o tagata. I taua, na faʻaaoga lelei ai e Alexander le malosi o lana ami, ae maise lava le vaega faʻafitafita, ma taumafai e aua le faʻatagaina le 'au a le fili e faʻaoga le latou lelei. Ae maise lava, i Initia, na manuia tau le Macedonians ma elefane e leʻi vaʻaia i luga o le malae o le taua. I le i ai o se vaʻa vaivai tele, na ia faʻatoʻilaloina le malosiʻaga o le sami, aveʻesea i latou o latou nofoaga faʻavae.
O le alualu i luma o Alexander i le setete fausiaina, i le isi itu, e matua fesiligia. Na ia faʻatoʻilaloina atunuʻu, faʻavaeina 'aʻai ma saʻili e faʻatulaga le lalolagi atoa e tusa ma faiga a Hellenic, peitaʻi o le malo tele na ia faʻavaeina na faʻamaonia na le mautonu ma paʻu lalo ifo o le taimi lava na maliu ai le tupu. E ui i lea, e manatu le au tusitala faasolopito, o le sao a Alesana i le faasalalauina o tu ma aga a Hellenic e taua tele.
1. O le lumanaʻi manumalo i le lalolagi na fanau i lena aso 356 TLM. BC, ina ua susunuina e Herostratus le malumalu o Artemis. Na faʻauiga saʻo e faʻatonuga a PR PR anamua le mea na tupu faʻafuaseʻi: o le atua fafine, mo le faʻamalosi tino, e le mafai ona sefeina le malumalu na fausia mo lona mamalu.
2. E tusa ai ma talatuu ma tuufaatasia e gafa o le faamasinoga, na manatu Alesana e toetoe lava o se vaitafe saʻo o atua Eleni. Sa masani ona logoina o ia e uiga i lenei mea mai le amataga o lona laitiiti. O le mea moni na taʻua e tagata Eleni Maketonia o se atunuʻu o tagata saʻo, e moni e leʻi talanoa i le tupu i le lumanaʻi.
3. Na matua lotovale le taulealea o Alesana i le manuia a lona tama i le militeri. Na ia fefe neʻi manumalo Filipo II i le lalolagi atoa e aunoa ma le tuua o se mea i le suli.
4. Aʻo talavou lava, na faʻatonutonuina lelei e Alesana fitafita, na taofiofia le fouvale o ituaiga na manumalo. Tama, alu i le isi taua, ma se fatu malamalama na tuua o ia e avea ma sui.
5. Na maliu lelei lava Filipo IV i le vaitaimi o le maalili o lona atalii. O Patele Alesana na fasiotia e lona lava leoleo i le oti, i le taimi na matua leaga ai le faiā a Filipo ma lona atalii, ma sa mafaufau foi le tupu i se isi suli.
6. Tsar Alexander na folafola e le ami, talu ai o tulafono taua na mafai ai ona faauigaina saoloto. O le tsar fou na vave ona aveʻesea uma tagata teteʻe e ala i le faʻasatauroina, maʻi o le pelu ma, e pei ona tusia e le au tusitala faʻasolopito, "faamalosia le pule i le ola." I nei atugaluga, o le tina o Alesana, o Olympias, o le fesoasoani faamaoni a Alesana.
7. Ua pule Alexander, ona soloia uma ai lea o lafoga. O le tala o le tupe aitalafu i lena taimi e tusa ma le 500 taleni (tusa ma le 13 tone o siliva).
8. I le faʻaopopoga i le manaʻoga e manumalo ai i vete e taua, na faʻamalosia ai Alesana e le manaʻo e faʻatu ni kolone fou, ia e tatau ona faʻatautaia e ituaiga uma o tagata teteʻe ma i latou e le malie i lana faiga faʻavae.
9. Toeitiiti atoa le 10 tausaga o manumalo le vaegaʻau a Alesana i teritori tetele mai Aikupito i Initia ma Asia Tutotonu.
10. E le gata i lea, o le tele o le malosi o le fili na fesoasoani ia Alesana le Sili e faatoilaloina le malo malosi o Peresia: ina ua maeʻa le manumalo muamua a le au Maketonia, na filifili le au a le au pule o vaega o Peresia e siilima ia Alesana e aunoa ma se taua.
11. O le tusipasi foi na fesoasoani i le manuia o le militeri a Alesana. E masani ona ia tuua ni fili talu ai nei o ni pule, ae tuʻu ia latou meatotino. E leʻi fesoasoani foʻi i le taua o le itu taua a le itu taua.
12. I le taimi lava e tasi, o le tupu Maketonia na matua le alofa lava i ona uso a tagata, masalomia o latou taupulepulega leaga poʻo le fouvale. Na ia fasiotia ma le lē alofa e oo lava i tagata vavalalata.
13. E feteʻenaʻi ma canons uma o le taʻitaʻiʻau, na faʻanatinati lava e Alesana i le taua. O lenei taumafaiga na afaina ai o ia i le tele o manua. Ma, i le 325 i Initia, na manuʻa tigaina o ia i se aū i le fatafata.
14. O le faʻamoemoe maualuga o le manumalo a Alesana o Ganges - e tusa ai ma manatu o tagata Eleni anamua, o le lalolagi a tagata na gata iina. Na le mafai ona oʻo atu le taʻitaʻi ia te ia ona o le fiu o lana ami, ma le muimui na amata mai ai.
15. I le 324, na faia ai se faʻaipoipoga tele, fuafua e faʻamalosia ai le setete o Alesana e ala i faʻaipoipoga a ona tagatanuʻu ma Peresia. Na faaipoipo Alexander i ni sui se toʻalua o le tamalii lava ia ma faaipoipo i le isi 10,000 ulugaliʻi.
16. Ile iʻuga, na soli e Alesana le rake o le tupu Peresia o Tariu. O le setete na ia faaputuputu na tele tele. Ina ua mavae le maliu o le pule, na pau i lalo toetoe lava ma le uila televave.
17. E leʻi faʻamautuina le mafuaʻaga tonu na maliu ai Alesana. E tusa i faamatalaga eseese, e mafai ona oti o ia i le ona, malaria, po o se isi faamai pipisi. O le taitai sili o le militeli o aso anamua na susunuina i le oti mai maʻi i le 10 aso ia Iuni 323 TLM. u Sa na o le 32 ona tausaga.
18. I le faʻaopopoga i le taʻutaʻua Aikupito Aikupito, Alexander, faʻavaeina tele isi taulaga i le igoa tutusa. O nisi o tusitala o talafaasolopito anamua na faitauina le sili atu ma le tolu tasene Alexandria.
19. E iai feteʻenaʻi faʻamatalaga e uiga i le tauatane ma tauaʻitaʻi a Alesana. Fai mai se tasi oi latou, o le sili aoao aoao o le a le matua ese mai lenei Hellenic tu ma aga. O isi punaoa na lipotia na ia le fiafia ina ua ofoina atu ia te ia e avatu tama mo fiafiaga i le moega.
20. O Alexander sa matua malamalama lelei i ona talitonuga faalelotu. Faʻaaloaloina o talitonuga o tagata manumalo, na ia fesoasoani ai i le manuia o le militeri. Na o le faaiuga o lona olaga na amata ona ia faalialia ia lava, lea na le fiafia ai ana fitafita ma i latou na vavalalata ia te ia.